Voorbereiding
De merrie draagt haar veulen gemiddeld 11 maanden, dit kan variëren van 320 tot 360 dagen. De laatste drie maanden hebben ze meer energie nodig voor de groei van het veulen. Het is aangeraden om dan een aangepast krachtvoeder te geven.
Wat moet ik op letten?
- 14 dagen vóór het veulenen is het best de merrie te ontwormen met ivermectines, ook al wordt ze normaal elke 3 maanden ontwormd. Door de hormonale veranderingen tijdens de geboorte stijgt de uitscheiding van wormeieren;
- Vaccinaties tegen griep (Influenza) en tetanus worden best herhaald 4-6 weken vóór de geboorte. Vaccinatie tegen rhinopneumonie wordt aangeraden op 5, 7 en 9 maanden van de dracht. De kans op infectie en abortus wordt hierdoor verminderd, maar sluit dit helaas niet 100% uit.
- Indien uw merrie werd opgenaaid, moet je één tot twee weken voor het veulenen de vulva door uw dierenarts terug laten open knippen.
- De merrie wordt best verplaatst naar de stal waar ze moet veulenen 4 tot 6 weken vóór de geboorte. Op die manier heeft ze tijd om antistoffen aan te maken tegen de kiemen die daar aanwezig zijn. Deze antistoffen worden dan via de melk doorgegeven aan het veulen.
Geboorte
De plaats (stal of weide) waar het veulen zal geboren worden moet proper zijn. De mest moet op voorhand verwijderd worden en de stal moet dik ingestrooid worden.
Het grootste aantal van de geboortes verloopt goed, maar voor het overige aantal is het belangrijk dat er zo snel mogelijk wordt ingegrepen. Dit kan door de merrie een geboorte-alarm aan te doen. Op die manier bent u er zo snel mogelijk bij.
Indien er bij de geboorte vliezen over de neus van het veulen hangen moeten deze direct verwijdert worden zodat het veulen goed kan ademen. Zodra de navelstreng spontaan doorgescheurd is (meestal door het rechtstaan van de merrie) wordt deze best zo snel mogelijk ontsmet. Hiervoor kan men gebruik maken van een verdunde jodium of chlorhexidine oplossing (zoals Isobetadine® of Hibitane®). Herhaal dit een paar keer tot de navel opgedroogd is.
Na de geboorte moet het veulen binnen het uur recht staan, binnen de 2 uur gedronken hebben bij de merrie en binnen de 3 uur zoude eerste mest of meconium moeten gepasseerd zijn.
Het veulen wordt geboren zonder afweerstoffen en kan zich dus niet beschermen tegen infecties. De opname van de antistoffen gebeurt via de biest van de merrie. Dit is de allereerste lading melk die de merrie aan haar veulen geeft. Dit gebeurt vooral de eerste 8 uur, nadien daalt de opname via de darm sterk. Het is daarom belangrijk bij zwakke veulens om de merrie te melken en de biest via een fles aan het veulen te geven.
De nageboorte moet ook binnen de drie uur na de geboorte van het veulen afgekomen zijn. Leg deze apart zodat uw dierenarts eventueel kan controleren of deze volledig is afgekomen. Wanneer dit niet binnen da aangegeven tijd gebeurt, is het aangeraden om zo snel mogelijk uw dierenarts te contacteren. De nageboorte kan anders beginnen rotten waardoor er toxines vrijkomen in de baarmoeder. Deze kunnen al snel leiden tot ontsteking van de baarmoeder, hoefbevangenheid,…
Op 18 tot 24 uur na de geboorte wordt aangeraden om een ‘Snap foal Ig-G test’ te laten uitvoeren. Hierbij wordt een beetje bloed genomen van uw veulen en wordt er bepaald of er voldoende antistoffen aanwezig zijn. Op die manier wordt de immuniteit of de afweer van uw veulen gecontroleerd. Indien er te weinig antistoffen aanwezig zijn kan er op tijd ingegrepen worden door plasma toe te dienen.
Wanneer moet ik de dierenarts bellen?
- Indien er bij de geboorte slechts één hoefje of het hoofd verschijnt, dit wil zeggen dat het veulen zich in de verkeerde positie bevindt en hulp nodig heeft om geboren te worden;
- Als de weeën langer duren dan 3 uur en/of het veulen 20 minuten na het breken van de vliezen nog niet geboren is;
- Wanneer veulen en/of merrie erg zwak zijn. Normaal moet er interactie zijn tussen het veulen en de merrie;
- Indien het veulen twee uur na de geboorte nog niet gedronken heeft, niet krachtig drinkt of er opgedroogde melk op de neus zichtbaar is. De uier van de merrie zal dan erg gespannen staan;
- Als het veulen langdurig staat de persen met gekromde rug en er nog geen meconium is afgekomen;
- Bij zwelling van de gewrichten of de benen.